Güney Avrupa ülkeleri



İspanya

Kuzey, kuzeydoğuda Fransa’dan uzunluğu 712 km’yi bulan Pirene dağ sıraları, güneyde ise, Afrika’dan Cebelitarık Boğazı ile ayrılan İspanya, Avrupa’nın Atlas okyanusuna doğru güneybatı yönünde çıkıntı oluşturan İber Yarımadası üzerinde yer alır. Ülke 504.750 km2 yüzölçümü ile yarımadanın toplam alanının yaklaşık yedide altısını kapsar. Yedide biri ise yarımadanın diğer devleti olan Portekiz tarafından işgal edilir.
Yarımadanın büyük bir kısmı deniz seviyesinden 600 m. Yüksekte Hersinyen devrine ait kayalardan oluşmuş bir platodan meydana gelir. Bu kısma, İspanyolca’da masa gibi düz arazi anlamına gelen ve önemli coğrafi ve fiziki bölgelerden birini oluşturan “Meseta” adı verilir. Öte yandan ülke 660 m. Olan ortalama yükseltisi ile Avrupa’da İsviçre’den sonra ikinci gelir.
Ülkenin orta bölümünde yer alan Plato, kıvrımlı dağlar tarafından sınırlandırılmıştır. Kuzeydoğuda Pireneler, kuzey, kuzeybatıda Kantabriya Dağları ve en batıda ise Galicia’nın yüksek alanları bulunur. Meseta’nın güneyinde ise İspanya’nın en yüksek doruklarını kapsayan Sierre Nevada diğer bir değişle Betik dağları yer alır. Bu kütle Cebelitarık boğazından Cabo da la Nao’nun doğu kıyılarına doğru bir kıvrım çizmektedir ki muhtemelen bunların devamını, en büyüğü Mayorka olan Balear adaları teşkil etmektedir.
Yarımadanın geri kalan kısmını havzalar, vadiler ve alçak alanlar oluşturur. Güneydoğuda bir seri küçük ova Akdeniz ile sınır çizerken kenardaki iki oluktan her birinde iki büyük nehir yer alır. Kuzeydoğuda Ebro vadisi (veya Aragon) havzası güneybatı Guadalquivir (Endülüs) havzası.
Yarımada üzerinde üç belirgin iklim tipi ayırdedilir. Yükseltisi ve çevresindeki denizlerden, özellikle batıdaki Atlantik etkisinden dağ sıraları ile ayrılmış olan iç kısımlarda Meseta’da kışları sert geçen iklim hüküm sürer. Madrid’de, temmuz ortalama sıcaklığı 24 olan ve günlük değerlerin daha da yükseğe çıkabildiği kuru ve yakıcı bir yaz vardır. Kış ise 4.4 nin altına düşen ocak ısı değerleri ile donlar ve soğuk rüzgarlarla belirir. Yağışların hemen hemen tamamı sonbahar ve kışın olup 400 mm kadardır.
Bunun aksine ülkenin kuzey, kuzeybatısında, Biskay Körfezi kıyılarında ılık, nemli bir iklim görülür. Burada denizel etkiler sonucunda mevsimlik ısı değerleri 7 ile 18 arasında değişmektedir. 760 ile 1600 mm arasındaki yağışlar bütün yıla dağılmış olup, yılda, yaklaşık 180 gün yağışlı geçer. Ancak bu bölgede de belirli bir kış azamisi vardır. Bu durumla bir tezat oluşturan güneydoğu kıyılarında ise Akdeniz tipi bir iklim görülür. Murcia’da ocak ve temmuz ortalama sıcaklıkları 10 ile 26,1 arasındadır. Bu saha hemen tamamen yağışsız geçen (yaz mevsimi) dört ayı ile dikkati çeker. Saha yılda sadece 280 mm yağış alır.
İspanya’nın Bölgeleri
1. Meseta
2. Kuzey Yüksek Alanları
3. Betik Dağları
4. Akdeniz Kıyı Ovaları
5. Ebro Havzası
6. Guadalquivir Vadisi “Endülüs”
Nüfus
Ülkede son verilere göre nüfus 38.000.000’dur (1994). Ancak bu nüfusun dağılışı ülkenin fiziki ve sosyo ekonomik yapısındaki çeşitlilik dolayısıyla (dağlar, platolar, sulamanın yapıldığı küçük depresyonlar, vadi boyları ve kıyı ovaları) düzensizdir. Nüfus bakımından boş denecek alanlar yanında her birinin nüfusu 100.000’i aşan 24 şehrin varlığına işaret edersek, nüfusun dağılışındaki düzensizliğin ne denli olduğunu açıkça görürüz. Ülkede km2’ye düşen nüfus 68’dir. İspanya’da nüfus son elli yıl içinde yarı yarıya artmıştır. Artan nüfusun özellikle ilk yıllarda ülkenin az gelişmiş ve nüfus bakımından aşırı derecede yoğun olan bölgelerinde oluşu çok sayıda iç ve dış göçlere sebep olmuştur. Artış hızındaki sayının gittikçe azalması yanında dışa olan göçler de düşmüştür. Gerçekten 1950-60 yılları arasında 90.000 olan yıllık ortalama dış göçlerin sayısı 1960-70 yılları arasında 50.000’e düşmüştür. Ancak dış göçlerdeki bu azalmaya karşın iç göçlerde bir artış görülür. Köylerden kentlere olan akımın sayısı yılda yarım milyonu geçer. Şehirlere olan göçlerin çoğunluğu özellikle büyük kentlere (Barselona, Seilla, Madrid) olmuştur. Kırsal alanda bu adı geçen kentler ile diğer kentlere son yirmi yıl içinde 10 milyon kadar insan göç etmiştir. Örneğin son 25 yıl içinde Barselona’ya 1.000.000 Sevilla’ya 400.000, Madrid’e 1.500.000 kişi göç etmiştir.
Bugün İspanya’daki toplam nüfusun %76’sı şehirsel alanda yaşar. (nüfusun yoğun olduğu bölgeler genellikle çevre bölgelerdir, iç kısımlarda yoğunluk azdır. 25 kişiyi ancak bulur) Ülkenin hemen hemen ortasında kurulmuş olan Madrid dışında bütün büyük kentler kıyı ve kıyıya yakın bölgelerde yer alırlar. Barselona, Bilbao, Valencia, Sevilla, Zaragoza bunlardan en önemlileridir.
Ekonomi
İspanya’da iktisadi faaliyetlerin temeli tarımdır, tarım ürünlerinin ihracat malları içindeki payı %40’dır. Ülkede tarım son yıllarda endüstrideki gelişmeye ayak uyduramamıştır. Faal nüfusun ancak %15’i tarım kesiminde çalışırken %40’ı endüstride, %1’i madencilikte çalışır.
Ülke topraklarının faydalanma bakımından bölünüşünde ise şöyle bir oranlama ile karşılaşılır: %42 ziraate elverişli alanlar, %28 otlak ve meralar, %22 ormanlar, %8 kullanılmayan sahalardır. Meseta’lar bölgesinde topraklar yağışların az olması nedeni ile verimsizdir. Bu nedenle de bu sahanın başlıca ürünü buğdaydır. Ülkedeki tarıma elverişli toprakların %10’u zeytinliklerle kaplıdır. İspanya zeytinyağı üretiminde dünyada birinci gelirken zeytin üretiminde ikincidir. Ayrıca dünya üzüm ve şarap üretiminde de üçüncüdür. Ülke portakal üretiminde dünyada dördüncü gelir.
İspanya, Avrupa’nın diğer ülkeleri, özellikle batı Avrupa ile sanayi ve iktisadi faaliyetler bakımından mukayese edilecek olursa bu ülkelere nazaran az gelişmiştir. İspanya, Avrupa’da kişi başına milli gelirin en az olduğu ülkelerdendir. Bunun nedenleri arasında ise iklim şartlarının tarıma olan negatif yöndeki etkisi ile enerji kaynaklarının yeterli olmayışı, yıllık nüfus artış hızının yüksek (binde 18) oluşu sayılabilir. Ancak son yıllarda milli gelirdeki bu azlık, dış ticaretteki bilanço açığı alınan krediler ve Akdeniz memleketlerinde sürekli ilerleme gösteren turizmle kapatılmaktadır. Gerçekten İspanya’da son senelerde turizm büyük gelişmeler göstermiştir. Öte yandan ülkede yılda 1.205.000 ton civarında avlanan çeşitli türdeki balık da büyük ölçüde ihraç edilir ve gelir sağlanır.
Ülkede iktisadi faaliyetlere katkısı yönünden bir değer ifade etmesi bakımından ele alınması gereken maden kaynakları ise çok çeşitlidir. Ancak bu çeşitli madenlerin uzun bir süre (Fenikeliler’den itibaren) ülke topraklarında çıkarılıp işlenmekte oluşu, çoğunun rezerv bakımından oldukça azalmasına neden olmuştur. Demir (9 milyon ton), çinko (1,5 milyon ton) bakır, kurşun, manganez, volfram ve pirli istihsali önem kazanmıştır. Ayrıca Sierra Morena’larda Almaden yakınında dünyanın en zengin civa madeni bulunmakta olup, İspanya bu madenin üretiminde dünyada dördüncü sıradadır. Yakıt madeni olarak yılda 11 milyon ton maden kömürü ile 10 milyon ton linyit üretimi yanında 1,5 milyon ton petrol üretilir.
Ülkedeki üç belli başlı sanayi merkezi Katalonya (merkezi Barselona), kuzey kıyıları (Bilbao, Baracaldo, sestao, Santander ve Gijon) ve Madrid çevresidir.
Gelişme en çok metalurji ve kimya sanayiinde olmuştur. Ağır metalurji, makina demiryolu malzemesi fabrikaları ve büyük tersaneler Pireneler, Katolonya ve Bask bölgelerinde toplanmıştır.


İSPANYA

Konum: Güneybatı Avrupa, Biskay Körfezi, Akdeniz, Kuzey Atlas Okyanusu kıyısında ve Pyrenees Dağları sınırında, Fransa'nın güneybatısında yer alır.
Coğrafi konumu: 40 00 Kuzey derecesi, 4 00 Batı boylamı
Haritadaki konumu: Avrupa
Yüzölçümü: 504,782 km²
Sınırları: toplam: 1,917.8 km
sınır komşuları: Andorra 63.7 km, Fransa 623 km, Cebelitarık 1.2 km, Portekiz 1,214 km, Fas (Ceuta) 6.3 km, Fas (Melilla) 9.6 km
Sahil şeridi: 4,964 km
İklimi: Ilıman.
Arazi yapısı: Geniş, düz platolar engebeli tepeliklerle çevrilidir, dağlar kuzeyde yer alır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Atlas Okyanusu 0 m
en yüksek noktası: Pico de Teide 3,718 m
Doğal kaynakları: Kömür, linyit, demir, uranyum, cıva, alçıtaşı, çinko, kurşun, tungsten, bakır, kaolin, potas, hidro enerji, işlenebilir arazi
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %30
daimi ekinler: %9
otlaklar: %21
ormanlık arazi: %32
diğer: %8 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 34,530 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Periyodik kuraklıklar


Nüfus Bilgileri

Nüfus: 40,037,995 (Temmuz 2001 verileri)
Nüfus artış oranı: %0.1 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 0.87 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 4.92 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 78.93 yıl
erkeklerde: 75.47 yıl
kadınlarda: 82.62 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 1.15 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.58 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 120,000 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 2,000 (1999 verileri)
Ulus: İspanyol
Nüfusun etnik dağılımı: Akdeniz ve Nord uluslarının karması
Din: Roma Katolikleri %99, diğer %1
Diller: Castilia İspanyolca'sı (resmi) %74, Catalan %17, Galician %7, Basque %2
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %97


Yönetimi

Ülke adı: Resmi tam adı: İspanya Krallığı
kısa şekli : İspanya
yerel kısa şekli: Espana
ingilizce: Spain
Yönetim biçimi: Meşruti Krallık
Başkent: Madrid
İdari bölümler: 17 özerk bölge; Andalucia, Aragon, Asturias, Baleares (Balearic Adaları), Canarias (Canary Adaları), Cantabria, Castilla-La Mancha, Castilla y Leon, Cataluna, Communidad Valencian, Extremadura, Galicia, La Rioja, Madrid, Murcia, Navarra, Pais Vasco (Basque Bölgesi)
Bağımsızlık günü: 1492
Milli bayram: İspanya Günü, 12 Ekim
Anayasa: 6 Aralık 1978
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AsDB (Asya Kalkınma Bankası), AG (Avustralya Grubu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), EIB (Avrupa Yatırım Bankası), EMU (Avrupa Ekonomi ve Para Birliği), ESA (Avrupa Uzay Ajansı), Avrupa Birliği, FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), NATO (Kuzey Atlantik Asemblesi), NEA (Nükleer Enerji Kurulu), NSG, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPCW, OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu), UNMIBH (BM Bosna Hersek Misyonu), UNMIK (BM Kosova Geçici Yönetimi), UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi), UNU, UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WEU (Batı Avrupa Konseyi), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü), ZC


Ekonomik Göstergeler

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 720.8 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %4 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %4
endüstri: %31
hizmet: %65 (1999)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %3.4 (2000 verileri)
İş gücü: 17 milyon (2000)
İşsizlik oranı: %14 (2000 verileri)
Endüstri: Tekstil ve giysi, yiyecek ve içecek, metal sanayi, kimyasallar, gemi yapımı, otomobiller, makine parçaları, turizm
Endüstrinin büyüme oranı: %4.5 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 197.694 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 189.57 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 6.23 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 11.945 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Hububat, sebze, zeytin, şaraplık üzüm, şeker pancarı, narenciye, et, domuz eti, kümes hayvanları, süt ürünleri, balık
İhracat: 120.5 milyar $ (2000 verileri)
İhracat ürünleri: Makine, motorlu araç, gıda maddeleri, diğer tüketim malları
İhracat ortakları: AB %71, Latin Amerika %6, ABD %5 (2000)
İthalat: 153.9 milyar $ (2000 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parça, yakıtlar, kimyasallar, gıda maddeleri, tüketim malları (1997)
İthalat ortakları: AB %68, ABD %8, OPEC %5, Latin Amerika %4, Japonya %3 (1999)
Dış borç tutarı: 90 milyar $ (1993 verileri)
Para birimi: Euro (EUR)
Para birimi kodu: EUR
Mali yıl: Takvim yılı


İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları: 17.336 milyon (1999)
Telefon kodu: 34
Radyo yayın istasyonları: AM 208, FM 715, kısa dalga 1 (1998)
Radyolar: 13.1 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 224 (1995)
Televizyonlar: 16.2 milyon (1997)
Internet kısaltması: .es
Internet servis sağlayıcıları: 56 (2000)
Internet kullanıcıları: 4.6 milyon (2000)


Ulaşım ve Taşımacılık

Demiryolları: 13,950 km (1998)
Karayolları: 346,858 km (1997)
Su yolları: 1,045 km
Boru hatları: ham petrol 265 km; petrol ürünleri 1,794 km; doğal gaz 1,666 km
Limanları: Aviles, Barcelona, Bilbao, Cadiz, Cartagena, Castellon de la Plana, Ceuta, Huelva, La Coruna, Las Palmas (Canary Adaları), Malaga, Melilla, Pasajes, Gijon, Santa Cruz de Tenerife (Canary Adaları), Santander, Tarragona, Valencia, Vigo
Hava alanları: 110 (2000 verileri)
Helikopter alanları: 2 (2000 verileri)


İTALYA


Konum: Güney Avrupa, Akdeniz kıyısında yarımadada, kuzeydoğu Tunus'ta yer almaktadır.
Coğrafi konumu: 42 50 Kuzey derecesi, 12 50 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Avrupa
Yüzölçümü: 301,230 km²
Sınırları: toplam: 1,932.2 km
sınır komşuları: Avusturya 430 km, Fransa 488 km, Holy See (Vatican City) 3.2 km, San Marino 39 km, Slovenya 232 km, İsviçre 740 km
Sahil şeridi: 7,600 km
İklimi: 7 ayrı iklim görülmektedir. Ama genel olarak ılıman hava hakimdir.
Arazi yapısı: Arazi engebeli ve dağlıktır, ovalar ve kıyıda alçak araziler yer alır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Akdeniz 0 m
en yüksek noktası: Blanc Tepesi 4,807 m
Doğal kaynakları: Cıva, potas, mermer, sülfür, doğal gaz, ham petrol, balık, kömür, işlenebilir arazi
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %31
daimi ekinler: %10
otlaklar: %15
ormanlık arazi: %23
diğer: %21 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 27,100 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Toprak kaymaları, çığ düşmeleri, depremler, volkanik patlamalar, su baskınları, toprak çökmeleri


Nüfus Bilgileri

Nüfus: 57,679,825 (Temmuz 2001 verileri)
Nüfus artış oranı: %0.07 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 1.73 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 5.84 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 79.14 yıl
erkeklerde: 75.97 yıl
kadınlarda: 82.52 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 1.18 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.35 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 95,000 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 1,000 (1999 verileri)
Ulus: İtalyan
Nüfusun etnik dağılımı: İtalyan
Din: Roma Katolikleri, Protestanlar, Museviler, Müslümanlar
Diller: İtalyanca (resmi), Almanca, Fransızca, Slovence
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %98 (1998)


Yönetimi

Ülke adı: Resmi tam adı: İtalya Cumhuriyeti
kısa şekli : İtalya
Yerel tam adı: Repubblica Italiana
yerel kısa şekli: Italia
eski adı: İtalya Krallığı
ingilizce: Italy
Yönetim biçimi: Parlamenter Cumhuriyet
Başkent: Roma
İdari bölümler: 20 bölge; Abruzzi, Basilicata, Calabria, Campania, Emilia-Romagna, Friuli-Venezia Giulia, Lazio, Liguria, Lombardia, Marche, Molise, Piemonte, Puglia, Sardegna, Sicilia, Toscana, Trentino-Alto Adige, Umbria, Valle d'Aosta, Veneto
Bağımsızlık günü: 17 Mart 1861
Milli bayram: Cumhuriyet Günü, 2 Haziran (1946)
Anayasa: 1 Ocak 1948
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AsDB (Asya Kalkınma Bankası), AG (Avustralya Grubu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), BSEC (Karadeniz Ekonomik İşbirliği), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CDB (Karayipler Kalkınma Bankası), CE (Avrupa Konseyi), CEI (Orta Avrupa Girişimi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), EIB (Avrupa Yatırım Bankası), EMU (Avrupa Ekonomi ve Para Birliği), ESA (Avrupa Uzay Ajansı), Avrupa Birliği, FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G- 7, G-10, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), MINURSO (BM Bati Sahra Referandum Misyonu), NAM, NATO (Kuzey Atlantik Asemblesi), NEA (Nükleer Enerji Kurulu), NSG, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPCW, OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNIFIL (BM Geçici Gücü), UNIKOM (BM Irak-Kuveyt Gözlem Misyonu), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu), UNMIBH (BM Bosna Hersek Misyonu), UNMIK (BM Kosova Geçici Yönetimi), UNMOGIP (BM Hint Pakistan Askeri Gözlem Grubu), UNTSO (BM Mütareke Gözlem Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WEU (Batı Avrupa Konseyi), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü), ZC


Ekonomik Göstergeler

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 1.273 trilyon $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %2.7 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %2.5
endüstri: %30.4
hizmet: %67.1 (2000 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %2.5 (2000)
İş gücü: 23.4 milyon (2000)
Sektörlere göre işgücü dağılımı: hizmet %61.9, endüstri %32.6, tarım %5.5 (1999)
İşsizlik oranı: %10.4 (2000 verileri)
Endüstri: Turizm, makine, demir - çelik, kimyasallar, gıda maddeleri, tekstil, motorlu araçlar, giysi, ayakkabı, seramik
Endüstrinin büyüme oranı: %1.9 (2000)
Elektrik üretimi: 247.679 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 272.35 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 530 milyon kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 42.539 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Meyve, sebze, üzüm, patates, şeker pancarı, soya fasulyesi, tahıl, zeytin, sığır eti, süt ürünleri, balık
İhracat: 241.1 milyar $ (2000)
İhracat ürünleri: Mühendislik ürünleri, tekstil ve giysi, makine, motorlu araçlar, taşıt ekipmanları, kimyasallar, gıda, içecekler, tütün, mineraller
İhracat ortakları: AB %56.8, ABD %9.5 (1999)
İthalat: 231.4 milyar $ (2000)
İthalat ürünleri: Mühendislik ürünleri, kimyasallar, taşıt ekipmanları, enerji ürünleri, mineraller, tekstil ve giysi, gıda, meşrubat ve tütün
İthalat ortakları: AB %61, ABD %5.0 (1999)
Para birimi: Euro (EUR)
Para birimi kodu: EUR
Mali yıl: Takvim yılı


İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları: 25 milyon (1999)
Telefon kodu: 39
Radyo yayın istasyonları: AM 100, FM 4,600, kısa dalga 9 (1998)
Radyolar: 50.5 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 358 (1995)
Televizyonlar: 30.3 milyon (1997)
Internet kısaltması: .it
Internet servis sağlayıcıları: 93 (2000)
Internet kullanıcıları: 11.6 milyon (2000)


Ulaşım ve Taşımacılık

Demiryolları: 19,394 km (1998)
Karayolları: 654,676 km (1997)
Deniz yolları: 2,400 km
Boru hatları: Ham petrol 1,703 km; petrol ürünleri 2,148 km; doğal gaz 19,400 km
Limanları: Augusta (Sicily), Bagnoli, Bari, Brindisi, Gela, Genoa, La Spezia, Livorno, Milazzo, Naples, Porto Foxi, Porto Torres (Sardinia), Salerno, Savona, Taranto, Trieste, Venice (2001)
Hava alanları: 135 (2000 verileri)
Helikopter alanları: 4 (2000 verileri)


PORTEKİZ


Konum: Güneybatı Avrupa'da, Kuzey Atlas Okyanusu kıyısında, İspanya'nın batıısnda yer alır.
Coğrafi konumu: 39 30 Kuzey derecesi, 8 00 Batı boylamı
Haritadaki konumu: Avrupa
Yüzölçümü: 92,391 km²
Sınırları: toplam: 1,214 km
sınır komşuları: İspanya 1,214 km
Sahil şeridi: 1,793 km
İklimi: Ilıman deniz iklimi; kuzeyde hava soğuk ve yağışlı, güneyde daha kuru ve ılımandır.
Arazi yapısı: Tagus Nehrinin kuzeyi dağlıktır, güneyde inişli çıkışlı ovalar yer alır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Atlas Okyanusu 0 m
en yüksek noktası: Ponta do Pico 2,351 m
Doğal kaynakları: Balık, orman, tungsten, demir, uranyum, mermer, işlenebilir arazi, hidro enerji
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %26
daimi ekinler: %9
otlaklar: %9
ormanlık arazi: %36
diğer: %20 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 6,300 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Azores depreme meyillidir.


Nüfus Bilgileri

Nüfus: 10,066,253 (Temmuz 2001 verileri)
Nüfus artış oranı: %0.18 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 0.5 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 5.94 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 75.94 yıl
erkeklerde: 72.44 yıl
kadınlarda: 79.68 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 1.48 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.74 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 36,000 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 280 (1999 verileri)
Ulus: Portekiz
Nüfusun etnik dağılımı: Homojen Akdenizliler soyu; sömürgeleştirme döneminde Afrika'dan göç edip yerleşmiş olan zencilerin sayısı 100,000 civarındadır.
Din: Roma Katolikleri %94, Protestanlar (1995)
Diller: Portekizce
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %87.4


Yönetimi

Ülke adı: Resmi tam adı: Portekiz Cumhuriyeti
kısa şekli : Portekiz
Yerel tam adı: Republica Portuguesa
yerel kısa şekli: Portugal
Yönetim biçimi: Parlamenter Cumhuriyet
Başkent: Lizbon
İdari bölümler: 18 bölge ve 2 özerk bölge; Aveiro, Acores (Azores), Beja, Braga, Braganca, Castelo Branco, Coimbra, Evora, Faro, Guarda, Leiria, Lisboa, Madeira, Portalegre, Porto, Santarem, Setubal, Viana do Castelo, Vila Real, Viseu
Bağımsızlık günü: 1140 (5 Ekim 1910 tarihinde cumhuriyet bağımsızlığını ilan etmiştir)
Milli bayram: Portekiz Günü, 10 Haziran (1580)
Anayasa: 25 Nisan 1976
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AG (Avustralya Grubu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), EIB (Avrupa Yatırım Bankası), EMU (Avrupa Ekonomi ve Para Birliği), ESA (Avrupa Uzay Ajansı), Avrupa Birliği, FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), MINURSO (BM Bati Sahra Referandum Misyonu), NAM, NATO (Kuzey Atlantik Asemblesi), NEA (Nükleer Enerji Kurulu), NSG, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPCW, OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNMIBH (BM Bosna Hersek Misyonu), UNMIK (BM Kosova Geçici Yönetimi), UNMOP (BM Prevlaka Gözlem Misyonu), UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WEU (Batı Avrupa Konseyi), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü), ZC


Ekonomik Göstergeler

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 159 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme oranı: %2.7 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %4
endüstri: %36
hizmet: %60 (1999 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %2.8 (2000 verileri)
İş gücü: 5 milyon (1999)
Sektörlere göre işgücü dağılımı: hizmet %60, endüstri %30, tarım %10 (1999 verileri)
İşsizlik oranı: %4.3 (2000 verileri)
Endüstri: Tekstil ve ayakkabı, ağaç ve kağıt mamulleri, metal işçiliği, petrol arıtımı, kimyasallar, deniz mahsulleri konserveciliği, şarap, turizm
Endüstrinin büyüme oranı: %2.9 (1999 verileri)
Elektrik üretimi: 41.696 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 37.915 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 4.49 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 3.628 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Hububat, patates, zeytin, üzüm, koyun, dana, keçi, kümes hayvanı, et ve süt ürünleri
İhracat: 26.1 milyar $ (2000 verileri)
İhracat ürünleri: Giyim ve ayakkabı, makine, kimyasallar, kağıt ürünleri, deri
İhracat ortakları: AB %83 (Almanya %20, İspanya %18, Fransa %14, İngiltere %12, Hollanda %5, Benelux (Belçika, Hollanda, Lüksemburg Ekonomik Birliği) %5, İtalya), ABD %5 (1999)
İthalat: 41 milyar $ (2000 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parça, kimyasallar, petrol, tekstil, tarım ürünleri
İthalat ortakları: AB %78 (İspanya %25, Almanya %15, Fransa %11, İtalya %8, İngiltere %7, Hollanda %5), ABD %3, Japonya %3 (1998)
Dış borç tutarı: 13.1 milyar $ (1997 verileri)
Para birimi: Euro (EUR)
Para birimi kodu: EUR
Mali yıl: Takvim yılı


İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları: 5.3 milyon (1998)
Telefon kodu: 351
Radyo yayın istasyonları: AM 47, FM 172, kısa dalga 2 (1998)
Radyolar: 3.02 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 62 (1995)
Televizyonlar: 3.31 milyon (1997)
Internet kısaltması: .pt
Internet servis sağlayıcıları: 16 (2000)
Internet kullanıcıları: 700,000 (2000)


Ulaşım ve Taşımacılık

Demiryolları: 2,850 km (1998)
Karayolları: 68,732 km (1999)
Su yolları: 820 km
Boru hatları: Ham petrol 22 km; petrol ürünleri 58 km; doğal gaz 700 km
Limanları: Aveiro, Funchal (Madeira Adaları), Horta (Azores), Leixoes, Lisbon, Porto, Ponta Delgada (Azores), Praia da Vitoria (Azores), Setubal, Viana do Castelo
Hava alanları: 66 (2000 verileri)

Yorum Gönder

0 Yorumlar