GÖLLERİN OLUŞUMU
- Karalarda ki çanak ve tekne gibi küçük alanlarda birikmiş sulara denir.
- Kara içerisinde ne kadar çok büyük olursa olsun, eğer denize bağlı değil ise göl olur. Göller oluşumlarına göre beş gruba ayrılır.
a) Tektonik göller : Yer hareketleri sırasındaki kırılmalar, kıvrılmalar ve epirojenik hareketler sonucu oluşur. (Hazar gölü)
b) Volkanik göller : Volkanik çanaklarda biriken suların oluşturduğu göllerdir. Bu göller sönmüş volkanların kraterlerinden oluşur.
c) Karstik göller : Çözünebilir taşlardan oluşmuş çanaklarda biriken suların oluşturduğu göllerdir. Bu göller kireç taşı ve alçı taşının olduğu yerlerde görülür (Dalmaçya)
d) Buzul ve sirk gölleri : Örtü buzulları ile dağ buzullarının oluşturduğu çanaklarda yer alan göllerdir. (İsviçre’de var)
e) Karma yapılı göller : İç ya da dış gücün etkisiyle oluşan çanak, bir başka gücün etkisiyle büyütülüp derinleştirilmesine denir. (Van gölü)
- Karma yapılı göllerin çoğu, bir çanağın önünün; dış güçler, iç güçler ve insanlar tarafından kapatılmasına set gölleri denir.
- Karma yapılı göller arasında altı gruba ayrılır;
Volkan, Akarsu, Kıyı, Heyelan, Buzul taş, Baraj gölleri gibi.
1) Tektonik-volkan set gölleri ; Bir çanağın, volkanlardan çıkan lav ve katı maddelerin kaplanması ile oluşan göllerdir. (Van gölü)
2) Akarsu set gölleri ; Akarsuların, taşıdıkları alüvyon ve tortulların bir çanağın önünü tıkaması sonucu oluşur. (Çamiçi)
3) Kıyı set gölleri ; Dalga biriktirmesi ile oluşan kıyı okların veya kordonların kıyı önünü kapatmasıyla oluşur. (B.Çekmece gölü)
4) Heyelan set gölleri ; Yer göçmeleri ve kaymaların bir çanağın önünü kapatması ile oluşur. (Tortum, Abant vb.)
5) Buzul taş set gölleri ; Buzul taşların bir çanağın önünü kapatması ile oluşur.
6) Baraj gölleri ; insanların bir vadinin önüne set yaparak oluşturduğu gölleridir.
9. Sınıf Tarih Dersi Notları
TARİH BİLİMİNE GİRİŞ Tarihin Tanımı: İnsan topluluklarının geçmişte meydana getirdikleri olay ve olguları; yer ve zaman göstererek, sebep ve sonuç ilişkileriyle açıklayan bilim dalıdır. Tarihin Konusu: Tarih her yönüyle insanlığın geçmişini inceler. Geçmişe ait olay ve olguları inceler. Olay: Bir anda ortaya çıkan gelişmelere olay denir. Örneğin; Malazgirt Savaşı bir olaydır. Olgu: Belirli bir süreç içinde meydana gelen gelişmelerdir. Örneğin; Malazgirt Savaşından sonra Anadolu’nun Türkleşmesi bir olgudur. NOT: Tarih içerisindeki tüm gelişmeler olay ve olgu ilişkisi içinde gerçekleşir. Tarihin Amacı: Tarih insan topluluklarının geçmişini inceler. Bugünü açıklar. Geleceğe ışık tutar. Tarih, milletlerin hafızasıdır. Geçmişle bugün arasında köprü kurar. Millet olma şuuru tarih öğrenilerek kazanılır. Tarih geçmişin acı olaylarından ders almamızı sağlar. Geçmişin bilgi birikimini bugüne taşır. Tarihin Yöntemi: Tarih bilimi yaşanan olayların belgelerini değerlendirmeye dayalı...
0 Yorumlar