Dönem Ödevim

İLKÖĞRETİMDE SOSYAL BECERİLERİN GELİŞTİRİLMESİ

İnsanlar belirli bir potansiyelle doğarlar ve zamanla bu potansiyel gerek ailenin gerekse çevrenin etkisiyle etkilenerek değişime uğrar fakat buradaki etkilenme sözcüğünü özellikle vurgulamak istiyorum çünkü insanların doğuştan getirdikleri bu potansiyelleri her zaman gelişmez engellenebilirde ki ülkemizde de genelde özellikle bazı yanlış paradigmalar sonucu çocukların gelişimi engellenmektedir. Örneğin uslu çocuk hep oturan hiçbir şeye karışmayan çocuk olarak algılanır, yerinde duramayan sürekli aktif olan çocuklarında öyle “uslu” olmaları istenir böylece çocuğu bir nevi sürü psikolojisiyle hiç etliye sütlüye karışmayan bir kişi haline getiririz.

Çocuklar ilk eğitimlerini aile ortamında aldıktan sonra ilkokula başlarlar. İlkokul döneminde akademik gelişimleri ile sosyal gelişimleri birbirinden ayrı düşünülmemelidir. Genelde aileler çocuklarından toplamsal bir paradigma sonucu derslerinde başarılı olmalarını beklerler fakat büyük fabrikalarda yapılan bir anketin sonucuna göre fabrikaların bir mühendisten birinci sırada istediği beceri olarak “sosyal becerileri” göstermektedirler mühendislik teknik bilgisini ise ancak altıncı sırada istemektedirler. Buradan şu sonuca varabiliriz “sosyal beceri” leri gelişmiş bireyler tercih sebebidirler peki bu sosyal beceriler nedir. Sosyal becerileri birkaç başlık altında toplayacak olursak:

· İlişkiyi başlatma ve sürdürme becerileri

· Grupla bir işi yürütme becerileri

· Duygulara yönelik beceriler

· Saldırgan davranışlar ile başa çıkmaya yönelik beceriler

· Stres durumlarıyla başa çıkma becerileri

· Plan yapma ve problem çözme becerileri

Tüm bu becerilerin geliştirilmesi çabalarının temelinde sosyal davranışlarını geliştirebilmek ve öğrencilerimizi uygun davrandıklarında desteklemek bulunmaktadır. Sosyal becerilerin tesadüfi öğrenme ve bilişsel olgunlukla gelişmesi beklenir. Bu gelişimde aile ve çevrenin bilinç düzeyi ve ekonomik düzeyiyle ilgilidir. Bir bakıma şansı olan çocuk öğrenir olmayanlar öğrenemez gerçekte ise bu becerilerin çok önemli olmalarına karşın istendikten sonra çok rahat okul ve ev ortamında “her” çocuğa öğretilebilir. Bunun içinde çok fazla çabaya gerek yoktur sadece oyunu kurallarına göre oynamak gerekir çocuklara bu becerileri kazandırmak için ekstra senaryolar filan öğretmeye de gerek yoktur yapılması gerekenler hem ev ortamında kendiliğinden gelişen olayları geliştirerek yada değişik yönergelerle çocuklarımızın doğru paradigmalar oluşturmalarını sağlamalıyız.

Aslında “sosyal becerilerin” denetimi ilkokul karnelerinin genelde sağ tarafında çeşitli başlıklar altında sağlanmaya çalışılmaktadır fakat ne acıdır ki bu sütunda ki notlar genelde ders notlarıyla doğru orantılı olarak verilmekte ve de bu becerilerin geliştirilmesi için çok çalışma yapılmamaktadır.

Öğrencilere sosyal becerilerin kazandırılmasında rehber öğretmenin temel rolü öğretmenleri ve velileri bilgilendirmek ve yönlendirmektedir. Öğretmenlerin bu becerileri eğitim ve öğretimin içine sokabilmelerinde rehber öğretmenin etkisi çok önemlidir. Öğretmenlere vereceğiniz temel bilgiler şunlar olabilir:

· Bu etkinlikler sınıf ortamı içinde bütün öğrencilerin katılacağı ve uygulayacağı biçimde düzenlenmelidir.,

· Bu becerilerin programa katılabilmesi için öğrenci merkezli bir eğitim uygulanmalıdır.

· Öğretmenler öğrenciyi bir bütün olarak değerlendirmelidirler. Akademik ve sosyal davranışlarını birbirinden ayırmadan değerlendirmelidir.

Sınıf öğretmenleriyle rehber öğretmenin koordineli çalışmaları sonucu öğrencilerde çok büyük değişiklikler gözlemlenecektir ve de en önemli yararı öğrencilere davranışlarının felsefesi öğretileceği için öğrenciler doğru paradigmalar geliştirecektirler bu paradigmalar da onlara hayat boyu doğru ve etkili kararlar vermelerini sağlayacaktır.

ETKİNLİKLER

Selamlaşma

Amaç: Görgü kurallarını geliştirme

Düzey: 6-13 yaş

İşlem

Bugüne kadar siz bir tanıdığınızın yanından “Merhaba, günaydın” demeden geçtiniz mi? Neden?

..............................

Bugüne kadar bir tanıdığınız yanınızdan “Merhaba, günaydın...” demeden geçti mi? Siz bu durumda ne hissettiniz?

...................................

Karşılıklı iyi ilişkiler, duyarlı olmayı, saygıyı, değer vermeyi içerir. Bunların ne anlama geldiğini öğretmenlerinizle, sınıf arkadaşlarınızla ve anne-babanızla konuşup ne anladığınızı yazınız.

Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme

Amaç:Sözel iletişimi başlatabilme ve sürdürebilme

Düzey:5 yaş

İşlem

1. Konuşmayı başlatabilmek ve sürdürebilmek için sizce neler önemlidir?

..................................................

2. Biriyle konuşmaya başlayınız.

a. Kiminle konuştunuz?

b. Konuşmayı nasıl başlattınız?

c. Karşınızdaki kişiye neler söylediniz, sordunuz?

d. Kendinizle ilgili neler söylediniz?

3. Sizce konuşmayı başlatmak ve sürdürmek için neler önemlidir?

Problem Çözme

Amaç: Sorunlarla başa çıkabilme ipuçları verme

Düzey: 9-15

İşlem

1. Son günlerde evde, okulda, aile fertlerinden biriyle ya da bir arkadaşınızla yaşadığınız bir sorunu yazınız.

...............................

2. Bu sorununuzu çözmek için neler yapmayı düşündüğünüzü yazınız.

...........................

3. Nasıl çözdüğünüzü yazınız.

a. Yukarıda bu sorununuzu çözmek için düşündüklerinizden hangisini uyguladınız?

b. Neden onu uyguladınız?

4. Bu sorunla başa çıkarken sakin olmanın bize ne yararları olabilir?

Alay Etme

Amaç: Başkalarına saygı duymayı öğrenme

Düzey: 6-12 yaş

İşlem

Hasan uzun boylu zayıf bir çocuktu. Bir gün güzel çanta ile geldi. Cem bakmak için çantayı Hasan’ın elinden çekip aldı. Hasan Cem’e kızdı ve “Çantamı geri ver” dedi. Cem “Al çantanı leylek” diye çantayı yere attı. Bu olaydan sonra bazı çocuklar, Hasan’a “leylek” demeye başladılar.

1. Bu durumda Hasan ne hissetmiş olabilir?

2. Bu durumda Hasan ne yapmalı?

3. Size hiç isim takan oldu mu? Öyleyse, siz ne hissettiniz?

4. Siz bir arkadaşınızı takma isimle çağırdınız mı?

Bize Katıl

Amaç:Sosyal İlişkileri geliştirebilme

Düzey:7-12 yaş

İşlem

Fulya sınıfta hiçbir şeye katılmayan ve hiçbir grup etkinliğinde yer almayan bir kızdır. Sınıfta varlığı ile yokluğu belli değildir. Sorulmadıkça konuşmaz. Arkadaşları, onu aralarına almak istemektedirler.

Bunun için ne yapmalıdır?

Öğrencilerden çeşitli çözüm önerilerini söylemelerini ve tartışmalarını isteyiniz. En uygun önerileri sınıfta oynayınız.

Daha fazla örnek etkinlik için bakınız ( yani satın alınız )

İLKÖĞRETİMDE SOSYAL BECERİLERİN GELİŞTİRİLMESİ

PRF. DR. FÜSUN AKKÖK

ÖZGÜR YAYINLARI